Exchange Server: Sunucu Rolleri

Exchange Server: Sunucu Rolleri

Exchange Server 2007 ile birlikte, sistem ihtiyaçlarının daha iyi karşılamak ve güvenliği arttırmak için 5 adet sunucu rolü bulunmaktadır. Bu roller şunlardır:

• Mailbox Server Role ( Posta Kutusu Sunucu Rolü – MB)
• Client Acces Server Role ( İstemci Erişim Sunucu Rolü –Cas)
• HUB Transport Server Role ( Merkez Aktarım Sunucu Rolü- HT)
• EDGE Transport Server Role ( Uç Aktarım Sunucu Rolü –EDGE)
• UNIFIED Messaging Server Role ( Birleşik Mesajlaşma Sunu Rolü-UM)

Mailbox Server Rolü (MBS)
Kurulması gereken zorunlu bir roldür. Organizasyondaki tüm kullanıcıların e-mail veri tabanının tutulduğu ve işlendiği sunucu rolüdür. CAS tarafından aktarılan trafiğin sonlandığı yerdir.

Görevleri:

• Posta kutusu (mailbox), genel dizin (public folder), posta arşivi  veri tabanlarına ev sahipliği yapar.
• E-mail adres ilkelerinin düzenlemesini sağlar.
• Adres defteri, görev notları ve offline adres defteri (OAB) oluşturulmasını sağlar
• Yüksek erişilebilirlik ve esneklik sağlar.
• İçerik indeksleme gerçekleştirir.

Ek Bilgiler:

• Kullanıcılar MAPI (Messaging Applicaiton Program Interface) kullanarak CAS sunucusuna bağlanırlar. Direk olarak posta kutularına erişemezler.
• MBS rolünde posta kutuları arasında posta transferi gerçekleştirilmez. Bu işlem HTS rolü tarafından gerçekleştirilir. 

Client Access Server Role (CAS)
Kurulması gereken zorunlu bir roldür. CAS rolü birçok farklı türdeki istemci uygulamalardan Exchange sunucunuza gelen bağlantıları alır ve sonrasında internette ya da yerel ağdaki ilgili mail sunucusuna teslim eder.
CAS rolünün desteklediği erişim metotlarından bazıları şunlardır:

• Messaging Application Programming Interface (MAPI)
• Microsoft Outlook Web App (OWA): Web tarayıcı üzerinden erişimler için kullanılır
• Microsoft Exchange ActiveSync: PDA gibi mobil cihazlar ile erişimler için kullanılır.
• Microsoft Outlook Anywhere
• Post Office Protocol Version 3 (POP3)
• Internet Message Access Protocol Version 4 (IMAP4)
• Exchange Web Services (EWS)
• Outlook Express gibi yazılım tabanlı istemciler Exchange sunucularına POP3 ya da IMAP protokolüyle erişirler. Mobil cihazlar, PDA ya da cep telefonu gibi donanım tabanlı istemciler ise Exchange sunucularına ActiveSync, POP3 ya da IMAP protokollerini kullanarak erişirler. 

Görevleri: 

• Tüm istemci isteklerini karşılar
• Temel olarak sadece proxy işlemi gerçekleştirir. Kullanıcı verisini tutmaz sadece gelen isteği doğrular yani kimlik doğrulaması gerçekleştirir. Böylece, kullanıcının aktif veritabanının bulunduğu Mailbox rolüne sahip sunucuya yönlendirir.
• Free/Busy (Uygun/Meşgul) bilgisini sağlar
• Çevrimdışı adres defterini dağıtılmasını (Offline Address Book - OAB) gerçekleştirir
• AutoDiscover özelliğini sağlar. Bu özellik sayesinde kullanıcılar bilgilerini girmese dahi profilleri otomatik olarak gelecektir.

Ek Bilgiler:

• Exchange 2010 ile beraber kullanıcıların direk olarak MBS erişimleri engellenmiştir. Erişim CAS üzerinden gerçekleşmektedir.  
• Public Folder bağlantıları, CAS rolüne uğramadan, direk MBS rolüne gitmektedir. 
• Exchange Server 2013 ile birlikte CAS üzerinde veri işleme kendi başına yapılmamaktadır ve üzerinde herhangi bir veri bulunmamaktadır. Bu sebeple, istemci bağlantısının kontrolü CAS tarafından değil, MBS tarafından gerçekleştirilmeye başlanmıştır. 
• Exchange Server 2007’de posta kutusu istemcileri Client Access Server ve Mailbox Server ile haberleşir ve mail trafiği bu iki rol üzerinden gerçekleştirilirdi. Dolayısıyla bu iki rol üzerinde herhangi bir servisin durması istemciler tarafından hissedilirdi. Exchange Server 2010’da ise bu yapı değiştirilerek istemcilerin sadece Client Access Server ile haberleşmesi sağlanmış ve birden fazla Client Access Server ile süreklilik parametresi iyileştirilmiştir.

Hub Transport Server Rolü (HTS)
Kurulması gereken zorunlu bir roldür.  HTS, ETS ve UMR ile SMTP kullanarak sürekli iletişim kurar.

Görevleri:

• Exchange organizasyonundaki tüm posta trafiğini yönetir. Aynı organizasyon içinde gönderilen postalar bile bu sunucu tarafından işlenir. Gelen ve giden posta trafiğini yönlendirir.
• Gelen mesajları MBS rolüne sahip sunucuya yönlendirir.
• Taşıma kuralları uygulanır.
• Mesaj filtreleme işlemleri gerçekleştirilir.
• Journaling işlemleri gerçekleştirilir. Journaling, mesajların izlenmesi ve aynı mesajdan bir kopyanın istenilen yerde tutulmasını sağlayan bir yapıdır.
• ETS rolünden gelen internet postalarını alır.
• Üzerinde bulunan Microsoft Exchange EdgeSync hizmeti, ETS rolünün ihtiyaç duyduğu bilgileri AD üzerinden alır ve ETS rolüne sahip sunucuya kopyalar.

Konnektörler:
Exchange Server 2007 ve 2010′da posta alma/gönderme işlemlerinin gerçekleştirirler. İki çeşittir:

• Send Connector: Sistemin Outbound SMTP bağlantıları görevini yerine getirerek posta gönderilmesini sağlar.
• Receive Connector: İstemcilerin dışarıdan mail alması için tasarlanmıştır. Bu konnektör, SMTP Inbound bağlantılarını dinler ve belirlenen Ip/Port kriterlerine gelen SMTP bağlantılarını karşılar. Böylece posta alınmasını sağlar.

Ek Bilgiler:

• Bu rol, Exchange 2007 ve Exchange Server 2010 sürümlerinde bulunmaktayken; Exchange Server 2013’te, bu rol yerine MBS üzerinden çalışan HUB Transport Servisi gelmiştir.

Edge Transport Server Rolü (ETS)
Kurulması zorunlu bir rol değildir.

Görevleri:

• Organizasyonun bütün mail alış verişini gerçekleştirir. Dış SMTP sunucularından gelen tüm maillerin ilk ulaştıkları noktadır. SMTP relay kullanarak Internet tarafından gelen tüm talepleri karşılayarak saldırı alanını daraltır.
• Dışarıdan iç sisteme gelecek saldırılara karşı filtreleme görevi sağlar.
• Aldığı mailleri HTS rolüne sahip sunucuya yönlendirir. HTS ile de MBS’a iletilir.
• Posta ilkeleri tanımlanır. Bu kurallar ile internetten veya organizasyondan gönderilen tüm postalar kontrol edilir. Kontrol işlemine göre posta silinebilir, yönlendirilebilir, dondurulabilir.
• Sistemin performansını, ölçülebilirliğini ve erişilebilirliğini arttırmak için kullanılabilir.

Ek Bilgiler:

• ETS rolü kurulan sunucu etki alanına dahil olmamalıdır. Bu rolün çalışması için etki alanındaki kullanıcıların bilgilerine ihtiyaç duyar. Bu bilgiler AD LDS (Active Directory Lightweight Directory Services) (eski adı ADAM) dizin hizmeti üzerinde depolanır. ETS’nin direk olarak etki alanına erişimi olmadığı için, gerekli olan bu bilgiler HTS üzerinde kurulu olan MS EdgeSync hizmeti ile tek yönlü olarak kopyalanır.
• Exchange Server 2013 ile bu rol kaldırılmıştır.
• Address Rewriting yapısı sayesinde, iç ve dış etki alanlarını farklı isimlerle dışarı çıkarılabilir. Bu daha çok fazla sayıda domain yapısına sahip olan kurumlarda kullanılabilen bir özelliktir.

Unified Messaging Server Rolü (UMS);
Kurulması zorunlu bir rol değildir.

Görevleri:

• Sesli posta veya telefondan bilgisayarı ya da bilgisayardan telefonu arama gibi işlemleri gerçekleştirir.
• Sistemin performansını, ölçülebilirliğini ve erişilebilirliğini arttırmak için kullanılabilir.